De varianten op de familienaam Schoonjans

De naam Scoenjans (of Scoonjans) verschijnt voor het eerst in de 14de eeuw in Mechelen (B). Noteer dat de oe-klank in de middeleeuwen wel degelijk als een lange o (oo) werd uitgesproken. Onze familienaam is een samengestelde familienaam waarvan het eerste deel verwijst naar het middeleeuwse woord ‘Scone’, wat schitterend of edel betekent. Onze naam is ook een patroniem of vadersnaam, zo wil ‘Jans’ zeggen: zoon van Jan. In Brabant (B) kwam de voornaam ‘Johannes’, die verwijst naar Johannes de Doper, veel voor.
In de loop der tijden ontstonden er tal van varianten, de één meer frequent voorkomend dan de andere. De meest courante schrijfwijze is Schoonjans. Maar ook gespeld als Schoonejans, komt onze naam regelmatig voor afstammend van een tak in Duisburg/Tervuren. Een andere Schoonejans-tak vindt zijn oorsprong in Sint-Pieters-Woluwe, los van deze uit Duisburg (B). Beide zijn nochtans ontstaan uit Schoonjans. Het gebeurde regelmatig dat naamgenoten die extra e in hun familienaam later opnieuw verliezen. Zeldzaam is de variante Schoonians, die zijn oorsprong vindt in de parochieregisters. In bepaalde perioden noteerden de priesters de geboorte-, huwelijks- en overlijdensakten in het Latijn. Nu is het zo dat het Latijn het gebruik van de letter J niet kende en die dan maar vervangen werd door een I. Om fonetische redenen ontstond in Waals-Brabant en Henegouwen de naamvarianten Schoonyans en Schooyans. De oude variant, Scoonjans, kwam rond 1900 in Frankrijk voor, ook nu nog zijn er naamgenoten waarvan hun familienaam op deze wijze wordt gespeld. Maar ook Schonians kwam er sporadisch voor. In Doornik (Tournai) ontstond de schrijfwijze Sconians die nadien weer verdween.
In België en in Frankrijk komt de naam Beaujean voor, maar tot nu toe hebben wij nog niet kunnen achterhalen of dit rechtstreeks van Schoonjans afstamt. Hetzelfde kan men zeggen van de oorspronkelijk in Duitsland voorkomende Schönejan(s), Schöneian en Schönian. Deze laatste schrijfwijze bestaat nog. Veel varianten zoals Schonians, Schoenian, Schoenjahn en Schoenjohn zijn in de VS ontstaan als afgeleide familienamen van geëmigreerde naamgenoten.
In België bestaan ook de namen Schoon en Schoones, Ondanks een vermoeden is enige verwantschap met Schoon(e)jans nog niet bewezen.

Scone Jhan’ is een benaming die alle varianten van de familienaam omvat, en zowel gebruikt wordt voor de familievereniging als voor de titel van ons tijdschrift.